Kahve ağaçlarının gelişmesi için en ideal şartlar ekvatoral kuşakta sağlanır. Yüksek bölgelerde toprak daha zengindir ve narin Arabica çekirdeklerinin yetişmesine elverişlidir. Alt seviyelerde sıcaklık yükselir ve dayanıklı Robusta çekirdekleri için uygun şartlar sağlanır.
- Kaliteli bir kahve çekirdeği; bitkinin türünden toprağın verimine, hava durumundan yağış alma miktarına, tarlanın denizden yüksekliğinden üretim ve hasat sürecine kadar pek çok farklı faktörden etkilenerek yetişir ve işlenerek tüketici tercihine sunulur.
Kahve üretimi dünya üzerinde 50’den fazla ülkede yapılmaktadır. Türkiye’deki iklim koşulları nitelikli bir mahsul ortaya çıkması için uygun değildir.
Kahve Ağacı Nerede Yetişir?
Kahve ağacı Arabistan yarımadası kökenlidir. Dikimi yapılan fidan ortalama 5 yıl içinde olgunlaşır ve 30-40 yıl boyunca hiç durmadan meyve verir. Bodur bir ağaç türü olan kahvenin yaprakları yıl boyunca yeşil kalır.
Boyu 8-10 metreye kadar ulaşabilen ağacın en fazla 3 metre uzamasına izin verilir. Kahve ağacının çiçekleri beyazdır. Hoş kokusu yasemini andıran kahve çiçeği uzun ömürlü değildir. Yağmur yedikten hemen sonra açan çiçekler birkaç gün içinde dökülür. Çiçekler döküldükten sonra kahve yemişi gelişmeye başlar.
Yeşil renkli ve oldukça sert olan meyve, olgunlaşmaya başladıkça kızarır. Kiraza benzetilen meyvelerin boyu 1,5 cm’dir. Dünyada en çok yetişen türler;
- Arabica kahve ağacı ve
- Robusta kahve ağacıdır.
Meyveleri, yetişme koşulları ve içim özellikleri birbirinden farklı olan ağaçlar birbirinden hemen ayırt edilir.
Arabica kahve ağacı
Parazitlere ve ısıya karşı hassas olduğu için dayanıksızdır ve hasadı daha zordur. Ancak Arabica çekirdekleri daha kaliteli ve lezzetli olduğu için üretimde daha fazla tercih edilir. Arabica çekirdekleri aromatik ve hafif bir tada sahiptir.
Robusta kahve ağacı
Nemli ve sıcak bölgeleri sever. Ürünler Arabica’ya göre daha az kalitelidir. Asidik ve acımsı tada sahip olan Robusta çekirdeklerinin sindirimi zordur.
Kaliteli Kahve Çekirdeklerinin Peşinde Dünya Turu
Nitelikli kahve dendiğinde akla gelen ilk ülke kuşkusuz Brezilya’dır. Kahve piyasasına da hakim olan ülke, en kaliteli kahve çekirdeklerini yetiştirirken dünya kahve ihtiyacının büyük bölümünü de karşılar.
Brezilya’nın ardından akla gelen üreticiler arasında; Kolombiya, Meksika, Porto Riko, Peru, Guatemala, Costa Rika, Etiyopya, Kenya, Yemen, Fildişi Sahili, Vietnam, Hindistan ve Endonezya sayılabilir. Kaliteli kahve çekirdeklerinin peşinden gitmek istiyorsanız bizimle kısa bir dünya turuna çıkabilirsiniz.
GÜNEY AMERİKA
Brezilya
Güney Amerika’nın incisi olan ülke sıcak iklimi ve muhteşem plajlarının yanı sıra kaliteli kahve çekirdekleriyle ünlüdür. Tarihi Petropolis kentinde çeşitli kahve çiftlikleri turistlerin ilgi odağıdır. Kahve yetişen alanlar sonsuzluğa doğru uzanır görüntüsü verir. İklim, toprak verimliliği ve yükseklik Arabica veya Robusta çekirdeklerinin nerede üretilmesi gerektiğini belirler.
- Tek başına dünya kahve ihtiyacının %35’ini karşılayan Brezilya kahvesi çikolata, fındık aromalı ve düşük asiditeye sahip Arabica çekirdekleriyle bilinir.
Brezilya’da kahve çekirdekleri yıkanmadan güneşte kurutulur. Çok ince öğütüldüğü zaman Türk kahvesinde de kullanılan Brezilya çekirdeği bu işlem sayesinde diğer üretici ülkelerden hemen ayrılır.
Kolombiya
Dünyanın en çok tanınan ve yıllık üretimde 3.sırada olan Kolombiya kahvesi küçük çiftliklerde ancak yüksek kalite standardı korunarak özenle yetiştirilir. Üreticiler ülkenin her yanına dağılmıştır. Kahve turizmi yaygındır. Turlar, tadımlar hatta festivaller düzenlenir.
- Kolombiya, %100 Arabica çekirdeği üreten birkaç ülkeden biridir.
Zengin ceviz aroması, hafif narenciye asiditesi ve hafif tada sahip olan çekirdekler orta gövdelidir. Ülkedeki kahve ticaretini temsil eden Café de Colombia üretimi ciddi anlamda destekler.
KUZEY AMERİKA VE KARAYİPLER
Meksika
Kahve üretimi Guatemala sınırına yakın bölgede gerçekleşir. Büyük oranda Amerika’ya satılan kahve çekirdekleri büyük alanlar yerine küçük çiftliklerin üretimidir. Keskin aromaların öne çıktığı Meksika kahvesi koyu kavrulma ve harmanlar için uygundur.
Porto Riko
Ada, dünyanın 6.büyük ihracatçısı konumundadır. Kahve, Porto Riko’ya 1700’lü yılların başında Martinik’ten getirilmiştir. Günümüzde yeniden canlanan kahve ekonomisi yüksek kalitede Arabica çekirdekleriyle aranan lezzetler arasında girmeyi başarmıştır. Porto Riko kahvesi dengeli hacim ve asiditeye sahiptir. Karışık baharat ve çikolata aromaları ön plandadır.
GÜNEY AMERİKA
Peru
Ülkedeki zayıf iş hacmi nedeniyle göz ardı edilen kahve üretimi son yıllarda ihracat yaparak dünya pazarına ulaşma şansını yakalamıştır. Peru kahvesi ovalarda yetişir ve cevizli, çiçeksi meyve notalarına sahiptir. And Dağları eteklerinde yetişen çekirdekler kendine has çiçek aromalar ve yüksek asiditeye sahiptir.
ORTA AMERİKA
Guatemala
Komşuları kadar yakından tanınmasa da kendine özgü tadı ve kalitesiyle kahve tutkunlarının tercihi olan Guatemala kahvesi, volkanik topraklardan beslenir. Bölgedeki mikro iklim kahve yetiştiriciliği için uygun zemini hazırlar.
- La Azotea çiftliğindeki kahve müzesi her yıl yerli ve yabancı turistleri ağırlar.
Üretilen mahsul hak edilen üne sahiptir. Koyu çikolata aromasına eşlik eden meyve notaları ve lüks fındık damaklarda iz bırakır.
Costa Rika
Ülkede sadece yaş işlenen Arabica çekirdekleri üretilir. Orta büyüklüğe sahip çekirdekler keskin bir asidite ve dengeli tada sahiptir.
- Kaliteyi merkeze alan üretim anlayışı çekirdeklerin bilinçli yöntemlerle yetiştirildiğinin kanıtıdır.
Orta Amerika’nın İsviçre’si olarak tanımlanan ülkede başkent San Jose’den Monte Verde’ye kadar sayısız kahve çiftliği bulunur. Aile işletmeciliğinin ön planda olduğu çiftliklerde nesilden nesle aktarılan kahve üretim mirası ilk ağızdan dinlenebilir.
DOĞU AFRİKA
Etiyopya
Efsanelere göre ilk kahve ağacı Etiyopya’da bulunmuştur. Vahşi kahve ormanlarının bulunduğu ülkede en yüksek verim doğal ortamdan alınır.
- Tam gövdeli, toprağımsı tat ve baskın aromalara sahip olan Etiyopya çekirdekleri yaş işleme yöntemiyle tüketici tercihine sunulur.
Kahvecilik kadim Etiyopya kültürünün vazgeçilmez bir parçasıdır. Geleneksel kahve pişirme seremonisi olan “jebena” turistler tarafından ilgiyle karşılanır.
Kenya
Hem Amerika Birleşik Devletleri’nde hem de Avrupa’da en beğenilen çekirdekler arasında yer alan Kenya kahvesi, keskin bir asiditeye, zengin meyve aromasına sahiptir ve tam gövdelidir. Kenya Dağı’nın eteklerindeki küçük çiftliklerde yetişen kahve meyvesi, işleme ve kurutma işlemleri esnasında dikkatle kontrol edilir. En iri çekirdekler 10 üzerinden değerlendirilir ve AA sınıfına alınır.
BATI AFRİKA
Fildişi Sahili
Tüm dünyada Robusta çekirdeklerinin en çok yetiştirildiği ülke Fildişi Sahili’dir. Sert aromanın yanı sıra hafif gövde ve asiditeye sahip olan çekirdekler koyu kavurmaya uygundur ve Arabica çekirdekleriyle harmanlanarak espresso yapımında kullanılır.
ARAP YARIMADASI
Yemen
İlk kahve ticareti Yemen’de yapılmıştır. Çorak topraklarda yetişen kahve çekirdekleri düzensiz, küçük boyutta ve şekilsizdir. Su kıtlığı sebebiyle kuru işleme yapılır.
- Antik zamanlarda Mocha Limanı kahve ihracatı için kullanılmıştır.
Mocha Arap kahvesinin bir diğer adıdır. Hollandalılar Mocha ve Java Adası’ndaki kahvelerle blend yapmış ve büyük başarı yakalamıştır.
ASYA
Endonezya
Binlerce adasıyla dünyanın en büyük kahve yetiştiricisi olan Endonezya, yüksek kalitedeki kahveleriyle tanınır. Kuru işlenen kahve meyvesi küçük çiftliklerde yetiştirilir. Ülkedeki ılık ve nemli iklim hasat boyunca kahvenin olgunlaşmasına katkı sağlar. Doğal yaşlandırma işleminin mükemmel sonuçları günümüzde hiçbir teknolojiyle gerçekleştirilememektedir.
Vietnam
19.yüzyıl ortalarında Vietnam’a gelen Fransız misyonerler Bourbon Adası’ndan getirdikleri Arabica çekirdeklerini Tonkin bölgesine dikmiştir. Ülkenin güney kısmında küçük çiftliklerde Robusta çekirdeği yetiştirilir.
Günümüzde büyük bir endüstriye dönüşen sektör Vietnam’ı dünyanın 2.büyük kahve üreticisi konumuna getirmiştir. Daha çok blend için kullanılan Vietnam kahvesi orta gövdeli ve dengelidir.
Hindistan
Özellikle ülkenin güney bölgelerinde çok sayıda kahve çiftliği bulunur. Arabica ve Robusta çekirdeklerinin üretildiği Hindistan, kurutma yöntemiyle işlenen kahveleriyle diğer ülkelerden hemen ayrılır. Büyük ve açık alanlarda Muson rüzgarını alarak kuruyan kahveler ve kahve turları ün kazanmıştır.
