Kokusu ve Sunumuyla Özel, Bol Köpüğüyle Lezzetli Bir Türk Kahvesi Nasıl Yapılır?
Anadolu’nun kültür mirası olan Türk Kahvesi bir içecekten daha fazlasıdır. Kokusundan bol köpüğüne, sunumundan lezzetine kadar zamansız bir tercih olan Türk kahvesi, günlük hayatın vazgeçilmezleri arasında önemli bir yere sahiptir.
Geçmişten geleceğe aktarılan bir kültür elçisi aynı zamanda Türk geleneklerinin günümüzdeki en özel yansıması olan ve sunumuyla dikkat çeken Türk Kahvesi şarkılara, şiirlere hatta dilden dile aktarılmış öykülere kahraman olmayı başarmıştır.
Kokusuyla ve sunumuyla özel, bol köpüklü ve lezzetli bir Türk Kahvesine kim hayır diyebilir?
“1 fincan kahvenin 40 yıl hatırı vardır” cümlesiyle hafızalara kazınmış olan lezzet, Osmanlı mutfağından günümüze kadar gelmiş ve halen devam eden pek çok ritüelin eşlikçisidir.
Türk Kahvesi’nin Tarihi
500 yılı aşan geleneklere sahip olan Türk Kahvesi, 2013 yılında UNESCO’nun “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesine” kabul edilmiştir. Günümüzde 3 kıtada 70’den fazla ülkede üretilen kahve ülkemizdeki kavrulma, pişirme ve sunum özellikleriyle tüm dünyada Türk Kahvesi olarak anılır.
Evliya Çelebi’nin yazılarına konu olan Türk Kahvesinin su ve lokumla ikram edilmesi geçmişten günümüze hiç değişmeden aktarılan makbul bir gelenektir.
Osmanlı’da açılan ilk kahvehane Kanuni Sultan Süleyman dönemindedir. Hakkında yayınlanan fetvalar nedeniyle yasaklara maruz kalan, bu dönemlerde de tiryakileri tarafından gizli gizli içilen Türk Kahvesi, fal bakma aracı olarak da kullanılmıştır.
Bir nevi buluşma sebebi ve sosyalleşme aracı olarak görülen Türk Kahvesi, kız isteme ritüelinde büyük bir anlam ve öneme sahiptir.
Köpüklü Bir Türk Kahvesi İçin Gerekli Malzemeler
Kendine has tada, kokuya, pişirildiğinde bol köpüğe ve özel bir sunuma sahip olan Türk Kahvesi için gerekli malzemeler şu şekilde listelenebilir.
Taze kavrulmuş kahve
Kahvenin lezzetli ve bol köpüklü olması için taze kavrulmuş ve ince öğütülmüş olması gerekir. Uygun şartlarda saklanmayan ve hava alan kahve lezzet kaybı yaşar.
Kahve miktarı
Yoğun bir kıvam ve damakta iz bırakacak bir lezzet için önerilen kahve miktarı 1 fincan için 3 çay kaşığıdır.
Damak tadına bağlı olarak şeker
Kahvenizi nasıl alırdınız? Şeker ilavesi tamamen kahveyi içecek kişinin damak tadına uygun olarak ayarlanmalıdır.
- Sade kahveye şeker eklenmez.
- Az şekerli kahveye yarım çay kaşığı,
- Orta şekerli kahveye bir çay kaşığı,
- Şekerli kahveye iki çay kaşığı toz şeker ilave edilir.
Soğuk ve temiz su
Lezzetli bir Türk Kahvesi pişirmek için kullanılacak su mutlaka soğuk ve temiz olmalıdır. Cezve ocağa yerleştirilmeden önce malzemeler yavaşça karıştırılmalıdır.
Cezve
Türk Kahvesinin lezzetine eşlik eden bir diğer faktör cezve seçimidir. En iyi ve yoğun tat bakır cezvede pişirilen kahveden alınır.
Kısık ateş
Malzemeleri karıştırılan cezve kısık ateşte tutulmalıdır. Bol köpüklü bir kahve için kabaran kahvenin dinlendirilmesi ve fincanlar arasında köpük dağılımı yapılması gerekir.
Adım Adım Lezzetli Türk Kahvesi Nasıl Yapılır?
Lezzetli bir Türk Kahvesi pişirmenin püf noktalarını bilenler her zaman bol köpüklü ve ağızlara layık sunumlar hazırlayabilirler. Siz de “cezvenin ve kısık ateşin” Türk Kahvesine lezzet kattığını düşünenlerdenseniz işte adım adım lezzetli kahve yapmanın püf noktaları…
- Öğütülmüş hazır kahve yerine her zaman çekirdek kahve tercih edin ve ihtiyaç kadar çekirdeği çok ince olmayacak şekilde öğütün.
- 1 fincan için 3 çay kaşığı kahve kullanın.
- Bakır cezve tercih edin.
- Cezveye konan kahvenin üstüne fincan hacmi kadar (ortalama 70 ml) su gezdirin.
- Acılaşmayı önlemek için oda sıcaklığında ılık ve temiz su tercih edin. (Musluk suyu kullanmayın)
- Kahvenin suyla temas etmesi için tahta kaşık kullanarak karıştırın.
- Orta derece ateşte kesinlikle karıştırmadan demlemeye bırakın.
- 2-4 dakika demlemenin ardından cezveyi ocaktan alın.
- Seçtiğiniz fincanın tabanı geniş ve ağzı dar olsun.
- Fincanı 45° eğin ve cezvedeki kahveyi boşaltın.
- Kahvenin içilebilir ısıya gelmesi ve telvenin dibe çökmesi için 1-2 dakika bekleyin.
- Önce bir yudum su alın, ağzınızı çalkalayın ve kahvenizi için. Afiyet olsun.
Türk Kahvesinin Yanında İkram Edilecek Lezzetler
Günün her saati lezzetle tüketilen Türk Kahvesinin her yudumunda ayrı bir lezzet saklıdır. Kahveye eşlik edecek ikramlıklar sayesinde alınacak haz bir üst seviyeye taşınırken sıcak sohbetler de renklenir.
Portakallı, hurmalı veya kaymaklı lokum, bisküvili lokumlu kurabiye, pişmaniye kurabiye, Antep fıstıklı çikolata küpleri, kartopu tatlısı, kekli truffle, makaron, kakaolu badem ezmesi veya bademli lokmalık kurabiye Türk Kahvesi yanına ikram edilecek lezzetler arasında sayılabilir.
Türk Kahvesinin Yanında Neden Su İkram Edilir?
Kendine has içim ritüelleri olan Türk Kahvesi, bir kültürün ve geçmişten geleceğe aktarılan geleneklerin temsilcisidir. Kahvenin yanına neden su ikram edildiğine dair rivayetler Osmanlı Dönemine kadar uzanır.
- Bir rivayete göre eve gelen misafire Türk Kahvesi ve su ikram edilirmiş. Misafir suyu kahveden önce içerse aç olduğu, suyu kahveden sonra içerse tok olduğu anlaşılırmış.
Rivayetleri bir kenara bırakıp işin bilimsel boyutuna bakılırsa; kahvenin yanında içilen suyun böbreklerde taş oluşumunu engellediği söylenebilir. Bir diğer sebepse kahveden önce bir yudum su içerek kahvenin tadını daha iyi hissetmektir. Kahvenin üzerine su içerekse telvenin ağızda bıraktığı tat arındırılabilir.
Türk Kahvesi Fincan Tercihleri Neye Göre Belirlenir?
Kahve fincanının malzemesi yaşanacak deneyimde önemli yere sahiptir.
Seramik fincanlar; suyu daha uzun süre sıcak tutma özelliğine sahiptir. Ağızda kahve dışında farklı bir tat bırakmaz.
Cam fincanlar; şeffaf görünüme sahip fincanlar daha iyi bir içim zevki yaşatır.
Porselen fincanlar; daha ince yapıya sahip olan tasarımlar kahve müdavimleri tarafından tercih edilir.
Kulpsuz fincanlar; kulpsuz fincanda Türk Kahvesi içerken başparmak ve işaret parmağı hilal pozisyonunu alır. Kahve bitiminde telvenin oluşturduğu şekiller de yıldıza benzetilir.
Türk Kahvesinin Vazgeçilmez Ritüeli: Kahve Falı
Dilimize Arapçadan geçen fal kelimesi “güzel ve uğurlu şeyleri gösteren simge” manasını taşır ve Türk Kahvesi müdavimlerinin vazgeçilmez ritüelidir. Fal ile kahve ilişkisini daha net bir şekilde anlamak için Osmanlı Saraylarına gitmek gerekir. Saraydaki cariyelerin söylemek isteyip de söyleyemedikleri şeyler için kahve telvelerini kullandıkları bilinir.
Bu geleneğin günümüzde sosyalleşme aracı olarak kullanıldığı da söylenebilir. Özellikle kadınlar arasında içini dökme, dertleri paylaşma ve ferahlama aracı olan kahve seansları “Neyse halim, çıksın falım” cümlesiyle niyet tutularak bir umut vesilesi halini almıştır. Masalsı gelenek ve eğlenceli ritüel, nesilden nesle aktarılmış ve günümüze kadar keyif veren bir alışkanlık olarak gelmiştir.
